Alberite de Iregua-ko (La Rioja) Fernando Jalón Jadraque

XIROLARRUA; GAITA DE BOTA

Larruzko aire zakua, zakua betetzeko tutua (bi zatitan eta adarrazko muturrarekin), oboe motatako tutu melodikoa (hiru zatitan) eta mihi bateko (klarinetea) azpiko nota ematen duen tutu luzea (bost zatitan). Tonu aldaketarako tutu melodikoak 8 zulo ditu (7 aurrekaldean eta 1 atzekaldean) eta beste 2 behekaldean (belarriak-vientos). Tutu guztiek, loturetan metalezko eraztunak dituzte. Horietako batzuk berunezkoak dira. Tutu melodikoaren pita: metalezko tudela eta kainaberazko mihinak. Azpiko nota ematen duen tutuak, kanaberazko mihi bakuneko fita du.

DONOSTIA, Aita. (1952): Instrumentos Musicales Populares Vascos. Obras Completas del P. Donostia-n, II. alea, 257-309. orr. Ed. La Gran Enciclopedia Vasca. Bilbo, 1983. RAMOS, Jesus (1990): Materiales para la elaboración de un censo de músicos populares de Euskal Herria, a partir de los instrumentistas llegados a Iruñea en el Siglo XVIII. Institución Principe de Viana. Cuadernos de Etnología y Etnografía de Navarra, 55. zk. 91-138. orr. Iruñea. URBELTZ, Juan Antonio (1983): Notas sobre el 'Xirolarru' en el País Vasco. Cuadernos de Sección. Folklore 5. zk. Eusko Ikaskuntza. Donostia. Beltran Argiñena, Juan Mari (2005): Xirolarru � Gaita. La cornamusa en el País Vasco. Anuario da Gaita 2004, nº 19. (pág. 69-84) Ecola Provincial de Gaitas. Deputación de Ourense.